Dlaczego powiedzenie krótkiego „nie” bywa takie trudne? Prawdopodobnie dlatego, że boimy się jego reakcji na naszą odmowę. Jest to bardzo błędne myślenie, które towarzyszy wielu z nas i potrafi przysporzyć więcej kłopotów niż pożytku. Asertywność jest ważną częścią naszej osobowości. Nie bójmy się mówić NIE.

Asertywność

Powszechną opinią jest, że asertywność jest przede wszystkim „umiejętnością mówienia nie”. To częste nieporozumienie. Odmawianie bez szacunku i uprzejmości względem osoby, której odmawiamy jest bliższe ignorancji, czy też arogancji niż prawdziwej asertywności, która w swojej istocie ma być umiejętnością szlachetną.

Można wyróżnić trzy typy zachowań asertywnych:

  • Pasywność – osoba pasywna pozwala innym na przekraczanie prywatnych granic. Zaliczający się do tej grupy ludzie, często zgadzają się, robić rzeczy, na które nie mają ochoty bądź dają innym przypisywać zasługi za swoje osiągnięcia. Mają problem z proszeniem innych o pomoc. Analizują wszystkie decyzje pod każdym możliwym kątem i zastanawiają się nad reakcją otoczenia. Wstydzą przyznawać się do swoich błędów. Czujesz się niekomfortowo, rozmawiając z osobami na wyższym szczeblu czy też o większym doświadczeniu niż oni sami. Mogą czuć się źle, nawet w sytuacji, gdy wychodzą ze sklepu, nic nie kupując. Jeśli utożsamiasz się z tymi stwierdzeniami, oznacza to, że jesteś osobą pasywną.

Co jest przyczyną takiego zachowania? Takiego typu zachowania są następstwem poczucia niemocy i braku wiary we własne siły. W efekcie taki stan tylko się pogłębia. Wzrasta żal wobec innych i samego siebie.

  • Drugim typem zachowania jest „złoty środek”. Ludzie wykazujący ten typ zachować ucząc się asertywności, dążą do opanowania postaw takich jak: brak podatności na manipulacje ze strony innych, obrona swoich praw, umiejętność mówienia nie, poszanowanie zdania innych czy też umiejętność osiągnięcia kompromisu. Wbrew pozorom zachowania asertywne nie są zachowaniami agresywnymi.
  • Agresywność jest ostatnim typem. To przesada w drugą stronę. Nie ma ona nic wspólnego z przemocą fizyczną. Zazwyczaj ludzi agresywnych jest mniej niż pasywnych. Osoby nadmiernie asertywne są przeważnie wybuchowe. Często oczekują, że ktoś inny powinien coś za nich zrobić, a gdy nie otrzymują pozytywnego rezultatu, denerwują się na drugą osobę, pomimo że wykonanie określonej czynności nie sprawiłoby osobie agresywnej większej trudności. Mają oni skłonności do wysługiwania się innymi, bardziej podatnymi, ludźmi. Osoba postrzegana jako agresywna nie osiąga kompromisów, nie liczy się ze zdaniem innych i żyje, wymuszając na innych swoje zdanie.

Żadna ze skrajności nie jest wskazana, gdyż osoby pasywne tak samo, jak agresywne przez swoje zachowanie natrafiają na wiele trudności. Życie, które jest przepełnione wewnętrznym konfliktem i działaniem wbrew sobie, jest szkodliwe dla zdrowia psychicznego. Mogą zdarzyć się również sytuacje, w których przez brak asertywności bądź jej nadmiar zostanie narażona sfera fizyczna. Ma to związek z tym że ludzie mają problem w wyrażaniu swojego stosunku do sytuacji, które napotykają w codziennym życiu.

Asertywność2

Asertywność jest cechą, którą trudno przecenić. Ta umiejętność używana z rozwagą jest bardzo pomocna przy budowaniu swojej kariery zawodowej. W życiu towarzyskim pozwala natomiast budować lepsze relacje z innymi ludźmi.

Przemiana w osobę asertywną nie jest prosta, mimo to jest również warta swojej ceny. Niezaprzeczalnie niesie za sobą mnóstwo pozytywów zarówno dla Ciebie, jak i dla osób, z którymi masz styczność. Umiejętność grzecznej odmowy zaowocuje skończeniem z niewygodnymi wymówkami, które bardzo często oznaczają okłamywanie kogoś. Weźmy na przykład sytuację, w której jesteś umówiony ze znajomym, ale musisz zrobić ważne zadanie do pracy. Nie chcąc zawalić swojej pracy ani zlekceważyć danej osoby wymyślasz wymówkę, której w późniejszym okresie będziesz musiał się trzymać. Istnieje też druga opcja. Nie mówisz znajomemu o swoim zadaniu i idziesz na spotkanie, co za tym idzie – zawalasz swoją pracę. Każdy w swoim życiu znalazł się chociaż raz w sytuacji, w której nie chcąc zostać źle odebranym lub dla własnej wygody posłużył się nieprawdą. O ile prostsze stałyby się te sytuacje w momencie, gdy zamiast wykrętów zostałoby użyte uprzejme i zgodne z prawdą zakomunikowanie swojego stanowiska lub braku chęci.

Bycie asertywnym oznacza także umiejętność przyjmowania i wyrażania krytyki, pochwał i innych opinii, umiejętność reagowania w sposób nieuległy, w tym odmawiania. Postawa asertywna zwykle towarzyszy ludziom, którzy posiadają adekwatny do rzeczywistości obraz własnej osoby (tego, kim są), a w związku z tym stawiają sobie realistyczne cele i w znacznej mierze wykorzystują swoje możliwości. Nie podejmują się zbyt trudnych zadań, przez co nie narażają się na frustrację i krytykę otoczenia.

Osoba asertywna czuje się swobodnie, odsłaniając (w rozsądnych granicach) siebie innym. Bez nadmiernego lęku, uczciwie i bezpośrednio buduje relacje, potrafi współpracować. Ma też adekwatną świadomość własnych mocnych i słabszych stron, dzięki czemu nie jest mocno zależna od chwilowych sukcesów i porażek. Potrafi pozwolić sobie na popełnianie błędów i potknięć jako pretekstów do dalszej nauki.

Ludzie często błędnie postrzegają bycie asertywnym. Obawiają się, że wyrażając swoje zdanie, zostaną postrzegani przez innych jako egoiści. Nic bardziej mylnego. Mówienie o swoich pragnieniach oraz trzymanie się i wyrażanie własnych postanowień jest domeną ludzi silnych, gotowych do rozwoju osobistego. Tacy ludzie często stanowią oparcie i wzór dla innych. Mówienie „nie” jest jak najbardziej na TAK.