Wybierając psychoterapeutę zwykle natykamy się na opis i informację, w jakim nurcie pracuje. Warto zwrócić uwagę na to uwagę! Jest to specyficzny sposób pracy stosowany przez terapeutę i od tego będzie zależała też forma procesu psychoterapeutycznego.
Wielu specjalistów łączy w metody z różnych podejść, zazwyczaj jednak jedno z nich jest wiodące.

Psychoanaliza

Tę metodę można opisać jako badanie i leczenie zaburzeń polegające na wydobywaniu z nieświadomości Pacjenta tak zwanych przeniesień dokonywanych przez nas w stosunku do ludzi z otoczenia. Przeniesienia to nasze przeżycia i doświadczenia wewnętrznie, przenoszone na innych ludzi, które podczas sesji w gabinecie zaczynają się ujawniać. W terapii psychoanalitycznej terapeuta – analityk nie narzuca się, a jego pozycja nie jest dyrektywna. To Pacjent_ka decyduje o temacie rozmowy, jej przebiegu.

Stopniowe uświadamianie sobie dokonywanych przeniesień pozwala je modyfikować lub nawet usuwać. Przywoływanie do świadomości doświadczeń, emocji, a także zmniejszanie oporu odbywa się na sesjachza pomocą charakterystycznych technik terapeutycznch stosowanych przez specjalistę – interpretacji, klaryfikacji czy konfrontacji.

Przeniesienie

Każdy z nas, przez całe swoje życie dokonuje wielu przeniesień. Co to oznacza? Oznacza to, że na poziomie uczuć i emocji “mylimy” osoby z teraźniejszości z pewnymi osobami ze swojego doświadczenia, z przeszłości. Przykładem może być przenoszona z matki na żonę czy córkę złość bądź uczucie zależności. Takie przenoszenie emocji zaburza relacjęz drugą osobą, ponieważ uczucia nie są tak naprawdę do niej, a do innej ważnej osoby (np. do matki).

Celem psychoanalizy będzie zatem ujawnienie tych przeniesień, aby unikać ich dokonywania, które zaburza relacje. Analiza jest tym skuteczniejsza im bardziej przeniesienia są widoczne i dokonywane na terapii, wobec terapeuty. Przeniesienie wobec osoby obecnej na sesji łatwiej jest bowiem prawidłowo przeanalizować. Pacjentom łatwiej jest wtedy je dostrzec, przeżyć, a następnie usunąć zaburzające relacjęprzeniesienie.

Terapia psychodynamiczna

Nurt psychodynamiczny opiera swoje działanie na głębokim badaniu (zwykle nieświadomych) procesów odbywających się w naszym umyśle. Analiza mechanizmów działania, ukrytych potrzeb i wewnętrznych konfliktów, z których często nie zdajemy sobie sprawy, pozwala na uświadomienie sobie źródła swoich trudności. Przejawami i sposobami funkcjonowania nieświadomości są takie zjawiska psychiczne jak: sny, objawy nerwicowe (np. lęki), przejęzyczenia oraz czynności pomyłkowe, które po ujawnieniu przez Pacjenta i dostrzeżeniu przez terapeutę – stają się przedmiotem rozważań.

Jak wygląda terapia psychodynamiczna?

W procesie terapeutycznym prowadzonym w nurcie psychodynamicznym, zwykle kładzie się nacisk na dynamikę i rodzaj przeżyć wewnętrznych – to one kształtują naszą osobowość. W nurcie psychodynamicznym obserwuje się obecność i możliwość występowania konfliktów między tymi przeżyciami a obecnymi emocjami. Podejście psychodynamiczne uznaje, że głównym źródłem psychologicznych problemów zdrowotnych są konflikty między dążeniami różnych części naszej osobowości – dążenia te często sąsprzeczne. To skutkuje różnorodnymi objawami: lękiem, złym samopoczuciem, depresją, napięciami i wieloma innymi. Psychoterapia psychodynamiczna szczególnie opiera się na relacji terapeutycznej. Niezwykle ważny jest także dialog terapeutyczny. Te dwa aspekty mają za zadanie pomóc pacjentowi zrozumieć jego sposób odbierania i kreowania rzeczywistości – wewnętrznej i zewnętrznej. Terapeuta psychodynamiczny, poprzez rozmowę pomaga pacjentowi spojrzeć na jego dotychczasowe doświadczenia z innej perspektywy.

Terapia psychodynamiczna zazwyczaj jest długotrwała i stosuje się ją w różnorodnych problemach: zaburzeniach osobowości, odżywiania, afektywnych.

Terapia systemowa

Jest to nurt zwany także “interakcyjnym”. Bazuje on na analizie środowiska Pacjenta, na przykład rodziny oraz tego, jaki wpływ wywiera to środowisko. Nurt psychoterapii systemowej traktuje człowieka jako element różnych systemów – rodziny, kręgu towarzyskiego, zawodowego, etc. Według tego nurtu rodzina jest systemem, a jej członkowie wchodzą ze sobą w stałe relacje, mają na siebie wzajemny wpływ i tworzą podsystemy (małżeństwo, rodzeństwo, rodzice, dzieci, itd.). Ponieważ nurt systemowy zakłada, że oddziaływania w środowisku są cyrkularne (czyli nie ma jednoznacznej “przyczyny” ani “skutku” problemu), to za problem czy zaburzenie w funkcjonowaniu nie odpowiada jedna osoba. Wpływ na jego tworzenie i zmiany mają wszystkie jednostki wchodzące w skład środowiska – np. systemu rodzinnego. Ważne jest uświadomienie sobie przekazywanych z pokolenia na pokolenie przekonań dotyczących relacji, rodziny i jej roli w życiu człowieka. Problemy rodzinne pojawiają się wtedy, gdy jakiś sposób porozumiewanie się wewnątrz systemu przestaje dobrze działać.

Jak wygląda terapia systemowa?

Terapia w nurcie systemowym ma charakter dyrektywny – stosowane są nakazy, rady, przepisy przekazywane przez terapeutę. Często jest to praca krótkoterminowa
i zorientowana na rozwiązanie aktualnie zgłaszanego przez rodzinę problemu. W jej wyniku ma nastąpić zmiana w całym systemie, a nie w jednym człowieku, określonego mianem “zaburzonego”.

Najczęściej polecana dla osób borykających się z problemami małżeńskimi czy kryzysami rodzinnymi. Często jest zalecana w sytuacji trudności doświadczanych przez dzieci i młodzież.

Gestalt

Nurt psychoterapii Gestalt jest jednym z podejść w zakresie terapii humanistycznych. Bazuje na analizie i próbie zrozumienia własnej tożsamości, przyjmowanych wartości, potrzeb wewnętrznych oraz pragnień. W ten sposób, terapia ma doprowadzić do tego, by Klient_ka był_a w stanie radzić sobie z trudnościami w sposób elastyczny, zgodny z własnym wnętrzem. To ma prowadzić także do rozwoju osobowości i autonomii.

Jak wygląda terapia Gestalt?

Najistotniejszą zasadą w terapii Gestalt jest skupienie na tym, co dzieje się „tu i teraz” – zwracanie uwagi na doznania płynące z ciała oraz zachęta do naturalnej autoekspresji. Pacjent ma możliwość bezpiecznego eksperymentowania z wyrażaniem emocji i nowymi zachowaniami. Równie istotnym elementem pracy jest zaangażowanie w dialog. Relacja terapeutyczna jest czynnikiem leczącym, rozwija się procesualnie, zgodnie z tym, co dzieje się pomiędzy terapeutą a Klientem, w przestrzeni ich wzajemnego wpływu, w naturalnym rytmie bycia w kontakcie i wycofania sięz niego.

Gestalt pojawia się w leczeniu depresji, fobii, zaburzeń psychosomatycznych, obsesyjno – kompulsyjnych. Jest polecana również osobom poszukującym poznania siebie, samoakceptacji i rozwoju swojego potencjału.

Terapia poznawczo – behawioralna

Terapie behawioralna i poznawcza zakładają istnienie różnych czynników leczących, jednak ich stosowanie się łączy. Nurt behawioralny rozumie ludzkie zachowania jako wynik procesu: bodziec -> reakcja. Terapia poznawcza za to, koncentruje się na zachodzących procesach umysłowych.

Jak wygląda terapia poznawczo – behawioralna?

Połączenie tych dwóch nurtów (CBT) opiera się zatem na analizowaniu i rozpoznawaniu myśli, uczuć i zachowań z życia codziennego osoby zgłaszającej się po pomoc. Taka analiza pozwala w trakcie terapii zmieniać błędne przekonania, modyfikować schematy myślowe i wyuczone zachowania, które negatywnie wpływają na nasze emocje i samopoczucie. Z reguły terapia w nurcie poznawczo – behawioralnym jest krótkoterminowa (kilka – kilkanaście sesji) i skupiona na konkretnym celu, ustanawianym przez pacjenta przy pomocy terapeuty.

Najczęściej stosowana jest przy problemach związanych z zaburzeniami afektywnymi czyli emocjonalnymi (tj. depresja, choroba dwubiegunowa), zaburzeniami lękowymi (fobią społeczną, lękiem uogólnionym, zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi) oraz uzależnieniach.

Jak wybrać nurt terapeutyczny?

Wybór nurtu psychoterapii zależy od rodzaju i głębokości zaburzeń, ale także od osobowości Pacjenta. Przed rozpoczęciem spotkań warto dowiedzieć się w jaki sposób pracuje wybrany specjalista i czy rodzaj pracy odpowiada oczekiwaniom osoby poszukującej pomocy. Takie informacje są zwykle dostępne na stronie internetowej czy opisie placówki. Wybór specjalisty zwykle zależy od Pacjenta, jednak pomocy w decyzji może udzielić lekarz psychiatra lub psycholog po konsultacji. Ważne aby pamiętać, że głównym czynnikiem leczącym w terapii jest dobra i bezpieczna relacja z psychoterapeutą. Nurt terapeutyczny to sposób pracy psychoterapeuty, jednak tylko zaufanie i otwartość pozwolą na zaangażowanie i podjęcie regularnego procesu psychoterapeutycznego. W poradni psychologiczno – psychiatrycznej Empatio pracują psychoterapeuci różnych modalności, o których można przeczytać w opisach specjalistów.