Psychoterapia to zawód niezwykle odpowiedzialny, wymagający szczególnych kompetencji i wiedzy. Warto zaznaczyć, iż w Polsce nie reguluje go żadna ustawa, która określałaby warunki i szczegóły świadczeń takich usług. Jak zostać psychoterapeutą? Czy w Polsce jest praca w zawodzie psychoterapeuty? Na jakie studia podyplomowe należy się udać?
Zawód psychoterapeuta- Co warto wiedzieć?
Na początek należy określić najważniejsze różnice pomiędzy pracą w zawodzie psychologa, psychiatry i psychoterapeuty.
Lekarz psychiatrii – To specjalista lekarz po studiach medycznych, który ukończył specjalizację z psychiatrii. W swojej pracy zajmuje się na co dzień diagnostyką oraz leczeniem zaburzeń psychicznych, stosując farmakologię.
Psycholog- To osoba, która ukończyła studia na kierunku psychologia. Może ukończyć studia z psychologii klinicznej, jednak nadal nie jest lekarzem. Psycholog zajmuje się badaniem procesów zachodzących pomiędzy jednostką a otoczeniem.
Psychoterapeuta- Pomaga osobom borykającym się z problemami natury psychicznej, stosując skuteczne metody psychoterapii. Metod tych jest wiele, a pośród nich wymienia się terapię poznawczo-behawioralną, terapię systemową, terapię w nurcie integracyjnym, terapię psychodynamiczną oraz terapię gestalt.
Osławiona już kozetka jest stałym elementem pracy psychoanalitycznej. Pomaga ona na wyjaśnieniu i uświadomieniu pacjentowi zjawisk, które zachodzą w jednostce oraz w otoczeniu. Pacjent leży wówczas na kozetce, terapeuta nie widzi jego twarzy.
Jak zostać psychoterapeutą?
Skoro wiemy już najważniejsze informacje rozróżniające specyfikę pracy psychologa, psychiatry i psychoterapeuty, zwróćmy szczególną uwagę na zagadnienie, jakim jest ścieżka kształcenia w zakresie psychoterapii. Aby rozpocząć praktykę zawodową, należy ukończyć kurs psychoterapii, który przygotowuje do zawodu psychoterapeuty.
Nie jest jednak powiedziane, iż przyjęcie na studia wymaga tytuł magistra psychologii. Wiele szkół psychoterapii akceptuje aplikacje pielęgniarek, pedagogów, czy lekarzy. Ukończenie psychologii nie jest więc obligatoryjnym warunkiem rozpoczęcia studiów.
Ukończenie studiów to tak naprawdę dopiero początek trudnej drogi w tym zawodzie. Nie ma konkretnego kierunku studiów, który byłby poniekąd niezbędny do rozpoczęcia pracy w zawodzie psychoterapeuty.
Naturalnym wyborem są jednak studia humanistyczne, które zgłębiają wiedzę o człowieku, zachodzących w nim procesach oraz osobowości. Jeżeli dodatkowo wybierze się staż kliniczny, z pewnością dalsze kształcenie będzie dużo łatwiejsze.
Kolejnym krokiem w tym przypadku jest certyfikowane szkolenie. Chociaż certyfikowane szkolenie psychoterapeutów nie jest w żaden sposób regulowane przez państwo, pieczę nad nimi sprawują szkolenia terapeutyczne. W Polsce wymienić można kilkadziesiąt stowarzyszeń, które oferują przyswojenie teoretycznego szkolenia we własnej szkole psychoterapii.
Ścieżka zawodowa psychoterapeuty
Szkolenia dla psychoterapeutów odbywają się zasadniczo w dwóch standardach. Szkolenie składa się z:
- 590 godzin umiejętności praktycznych oraz szkolenia teoretycznego,
- 100 godzin własnego doświadczenia w systemie indywidualnym lub grupowym,
- 150 godzin superwizji,
- 360 godzin stażu w (najlepiej) akredytowanej placówce,
- 2 lat praktyki pod stałą superwizją.
Europejskie Towarzystwo Psychoterapii
To najbardziej prestiżowe szkolenie specjalistyczne, które składa się z:
700 godzin teoretycznego szkolenia i praktycznego przyswojenia umiejętności, 2-letniego nadzoru superwizji prowadzenia terapii w wybranym nurcie oraz 2-3 letniej pracy terapeutycznej własnej odpowiedniej do danego nurtu.
Superwizja – Co to jest?
Każdy psychoterapeuta w swoim życiu spotkał się niejednokrotnie z hasłem, jakim jest superwizja. Jest ona potrzebna psychoterapeucie, aby zostać psychoterapeutą doświadczonym i kompetentnym.
Superwizja jest także procesem uczenia się, w którym superwizant pracuje z bardziej doświadczonym specjalistą, który dzieli się zarówno bogactwem wiedzy, umiejętności, jak i doświadczeniem zawodowym. Celem nadrzędnym jest dobro pacjenta.
Drugim niezwykle ważnym elementem jest sam rozwój superwizanta . Głównym obszarem działań w tym przypadku jest stworzenie do refleksji dla osoby uczącej się w zawodzie psychoterapeuty, pomoc merytoryczna oraz wsparcie w rozumieniu toku myślenia i postępowania pacjenta.
Terapia własna – Czy jest potrzebna?
Kolejnym, niezwykle ważnym elementem, którą stosuje większość psychoterapeutów odpowiedzialnych za jakość świadczenia swoich usług w obszarze zdrowia psychicznego, jest terapia własna.
Aby pomagać innym- trzeba zrobić porządek we własnej głowie oraz emocjonalności. Często pomaga to w lepszym rozumieniu siebie i interpretowaniu rzeczywistości. Jest to niezbędne do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty.
W tym celu warto więc wybrać terapeutę, który poprowadzi nas przez podróż we własnym wnętrzu. Pomoże nam zrozumieć swoje słabości i ograniczenia, a także pomoże w przyswojeniu informacji w obszarze pomagania.
Większość psychoterapeutów korzysta z terapii własnej nawet po wielu latach pracy. Zawód psychoterapeuty wymaga ogromnej cierpliwości, pokory oraz konieczności ciągłego samokształcenia. Studia humanistyczne, takie jak psychologia, czy socjologia są jedynie wstępem do pracy w tym obszarze pomagania.
Osoby, które chcą otworzyć własny gabinet, powinny szczególnie poddawać się superwizji oraz dbać o ścieżkę rozwoju poprzez udział w szkoleniach.
Czy to jest opłacalne? Ile zarabiają psychoterapeuci?
Motywacją do podjęcia zawodu psychoterapeuty nie powinny być wysokie zarobki, a chęć i misja pomagania innym ludziom.
Mimo iż szacuje się, że zarobki psychoterapeutów w Polsce kształtują się na poziomie 6-10 tysięcy złotych, tak naprawdę psychoterapeuta zobowiązany jest do uczestnictwa w szkoleniach, superwizjach oraz terapii własnej, co niesie za sobą niemałe koszty.
Certyfikat wymaga także odbycia praktyki, jaką jest staż kliniczny na oddziale psychiatrycznym. Osoba ponadto musi mieć predyspozycje do wykonywania zawodu psychoterapeuty, czyli potrafić umiejętnie słuchać oraz wyciągać wnioski na podstawie życiorysu klienta. Po ukończeniu studiów magisterskich, czy kursie psychoterapii podlega superwizji. Warto, aby był także członkiem polskiego towarzystwa psychologicznego.
Jak zostać dobrym psychoterapeutą?
Rozpocznij od terapii własnej
Psychoterapia własna to jeden z najważniejszych punktów, jakie powinien spełniać każdy psychoterapeuta.
Aby pomagać innym, trzeba najpierw stworzyć porządek we własnej głowie. Nie jest to proste zadanie, jednak warto zaznaczyć, iż sami także chcielibyśmy bez wątpienia korzystać z porad usług osoby doświadczonej, która nie boi stawiać czoła swoim własnym słabościom.
Zrealizuj praktyki zawodowe
Praktyka, praktyka i jeszcze raz praktyka. To najważniejsze słowa, jakie może przyswoić każdy psychoerapeuta.
Warto więc już na etapie studiów podejmować pracę zawodową pod superwizją, a także odbywać szkolenia i praktyki zawodowe nawet jeżeli miałyby one charakter wolontariatu. Tylko ucząc się od bardziej doświadczonych osób, możemy na prawdę pomagać innym.
Zadbaj o superwizję
Chociaż superwizja wiążę się z koniecznością zagospodarowania sporej sumy pieniędzy, okazuje się jednym z lepszych działań, jakie może podjąć każdy psychoterapeuta.
W trakcie superwizji, czyli spotkaniu, w trakcie którego rozważane są problemy pacjenta oraz droga do pomocy, terapeuta może uzyskać wiele informacji zwrotnych, a także uczyć się na własnych błędach.
Zapisz się na kurs psychoterapii
Chociaż zawód psychoterapeuty nie jest w żaden sposób regulowany w kraju, w Polsce przyjęło się, iż psychoterapeutą nazywamy osobę, która ukończyła 4 lub 5-letnie szkolenie w tym zakresie a najlepiej akredytowanej placówce przez polskie towarzystwo psychologiczne i polskie towarzystwo psychiatryczne.
Wystarczy wybrać interesujący nas nurt, zapisać się na studia i wykorzystać czas edukacji najlepiej, jak to możliwe.
Ucz się i rozwijaj
W trakcie nauki ucz się i rozwijaj. Czytaj nie tylko książki terapeutyczne, ale także biografii znanych i cenionych terapeutów, którzy przeszli w swojej ścieżce zawodowej wiele pracy i mogą podzielić się swoim doświadczeniem.
W podręcznikach dla psychoterapeutów opisywane są nie tylko metody pomocowe, ale także widnieje w nich opis różnych problemów, z jakimi zmagają się pacjenci. To przybliża to tego, aby wykonywać swoją pracę z prawdziwą pasją i zaangażowaniem, oferując pomoc na najwyższym poziomie.
Otwórz własny gabinet
W dużych miastach niezwykle popularną formą jest wynajmowanie gabinetów na godziny.
Pozwala to na zarobienie większej sumy pieniędzy, niż wynajem mieszkania, które przez połowę tygodnia stoi puste, ponieważ nie ma osób chętnych do podjęcia psychoterapii lub zaproponowane godziny kolidują z pracą pacjenta.
Otwarcie własnego gabinetu zwiększa renomę, jednak należy pamiętać, iż konieczne jest tutaj przebywanie pod stałą superwizją.
Bądź dla siebie dobry/a!
To najważniejszy punkt, jeżeli chodzi o pracę psychoterapeuty. Warto pamiętać, iż nie zawsze możemy pomóc każdemu. Niestety praca pomocowa wiąże się z możliwym niezadowoleniem pacjentów. Wiele osób ma trudności w zaakceptowaniu innego punktu widzenia lub w przyjmowaniu niektórych wiadomości.
W tym celu należy pamiętać, iż nie jesteśmy w stanie pomóc każdemu. Osoba zdeterminowana i gotowa do podjęcia psychoterapii z pewnością wykorzysta ten czas, a efekty pracy będą lepsze.
Osoby, które z jakich powodów przysyłane są na psychoterapię, z pewnością odniosą gorsze efekty terapii.
Dbaj o swój dobrostan oraz odpoczynek. Prowadząc własny gabinet, nie wypisujemy sobie urlopu, dlatego musimy pamiętać o uwzględnieniu czasu na odpoczynek. Należy także pamiętać o zasadach etyki pracy, czyli na przykład o nieprzyjmowaniu kilku pacjentów pod rząd.
Osłabia to jakość funkcjonowania procesów poznawczych oraz koncentracji, w wyniku czego pacjent może czuć się niesłuchany i nierozumiany, kiedy jesteśmy zmęczeni. To niezwykle ważne.
